فلسفه کلاه قشقایی

کلاهی برگرفته از تاج کیانی

سمبلی از قدرت، خودمختاری و هویت قشقایی‌ها

در دوره حکومت پهلویون ، محمد رضا پهلوی به همراه گروهی به یکی از باغات تهران که قشقایی ها در آنجا ساکن بوده اند می روند تا از هماتاج بییی ( بی بی ) دختر ناصر خان قشقایی برای محمد رضا خواستگاری کنند که از طرف قشقایی ها جواب رد می شنوند ، محمد رضا در پاسخ به جواب رد ، به قشقایی ها می گوید : " من هم اکنون پادشاه ایران هستم بعد شما به پادشاه دختر نمی دهید ؟ " خدیجه بییی به آنان می گوید : "اگر بنا به پادشاهی است تو جدت یک قاطر چی بیشتر نبود ، منم که جد اندر جد به پادشاهی بر می گردم" باز محمد رضا می گوید فعلا که پادشاه کسی است که تاج برسرش دارد  و خدیجه بییی در جواب می گوید : " اگر پادشاهی به تاج است من هم دستور می دهم این تاج را تمام قشقایی ها بر سرشان بگذارند آن وقت تمام قشقایی ها برای خود شاه هستند " . اگر توجه کنید کلاه قشقایی دقیقا همانند تاج است...........

.....

در ادامه مطلب با این تاج نمدی بیشتر آشنا خواهیم شد

.....

......

.......

کـلـاه ایـل قشقایی

نوع پوشاک:کلاه دو گوشی قشقایی

برک (Berk)

برک دو گوشی (کلاه دو گوشی):کلاه دو گوشی از جنس کرک بز بوده و حدود 50 سال ، درمیان مردم ایل قشقایی رایج شده است .در گذشته کلاه مردان نظیر کلاه های نمدی دوره قاجاریه با رنگ مشکی و بدون لبه بوده .عکس هایی از یکصد سال پیش مردم قشقایی باقی مانده نشان می دهد که کلاهایی بدون لبه با اندازه هایی مختلف ، مرسوم و اغلب افراد سرشناس و بزرگ ایل ،با کمی تغییر استفاده می کردنداما از انجا که ایلخانان قشقایی دوست داشتن قوم و قبیله شان وحدتی،نه تنها از نظر اخلاقی سیاسی و اجتماعی بلکه از لحاظ لباس ،یکپارچگی داشته باشند.با طرح نقشه یکی از خوانین ،کلاه مخصوصی که امروز مرسوم است و به کلاه دو گوشی نامیده می شود ،رایج شده.همین مسئله بعدها در زمان رضا شاه موجب مشکلاتی برای مردم ایل گردید که هر جا کلاه دو گوشی میدیدند،پاره کرده و صاحب را ازار و اذیت می کردند.

کلاه دو گوشی توسط نمد مال ها با زحمت تهیه می شود.ماده اولیه ان کرک بز است که خیلی کمیاب است و این ماده را پس از چیدن موی بز از لابلای ان ،به مقدارخیلی کم جمع اوری کرده و برای ساخت کلاه استفاده می شود .این ذرات (کرکها) به قدری لطیف و ظریف هستند که از میان 100 کیلو موی بز حدود 2 کیلو کرک می توان جمع کرد و برای ساخت هر کلاه حدود 200 تا 300 گرم کرک لازم دارد .که ان را با دستگاه مخصوص می زنند تا رشته ها باز شوند و سپس با موادی مثل کف صابون انها را انقدر می مالند تا ذرات به هم در گیر شوند و با تجربه ای که دارند لبه ها را برگردانده و شکل می دهند و سپس با سنگ هایی مخصوص می سایند تا به فرم دلخواه دراید .خصوصیات این کلاه اینست که تا حدی سنگین نبوده و در برابر باد و حرکات سریع در اسب سواری و جست و جو وخیزهایی در حال کوچ از سر نمی افتد

البته دوست عزیزی اصلاحیه ای برایمان

 فرستاد که در ادامه میخوانیم:

کلاه قشقایی با پایان یافتن حاکمیت پهلوی اول و متعاقبا تاجگذاری محمدرضا پهلوی ( پهلوی دوم ) ایجاد شد . هدف از این کار جلوگیری از به سلطنت رسیدن یک پادشاه جدید در کشور بود چرا که پهلوی اول هم برای سرپوش نهادن به استبداد صغیر و به دنبال آن ضعف احمد شاه آخرین بازمانده قاجار ایجاد شد که در جریان استبداد صغیر نظام پارلمانی ایران بار دیگر دستخوش تغییر شد . پهلوی اول با نام جمهوریت و تجدد گرایی در ایران وارد میدان شد ولی با کمک انگلیسیها جریان جمهوریت را به سمت حاکمیت تغییر داد این چیزی بود که خوشایند قشقاییها نبود . قشقاییها در مبارزه با استبداد رضا خانی بسیار شکنجه تبعید شده بود رهبر آنان در زیر شکنجه و حبس رضاخانی جان داده بود بار دیگر پذیرفتن چنین حکومتی برایشان غیر قابل تحمل بود . از این گذشته به لحاظ ایدئولوژیکی پذیرش سلطان و شاه را نمیپذیرفتند . عموم قشقاییها معتقد بودند که ساختار حکومتی ایران باید جمهوری باشد و در این کشور نباید شاه باشد چرا که یک شاه ممکن است خوب باشد یا مستبد و بد اندیش . در صورت اول میشود تحمل کرد ولی در نوع دوم قطعا امکانپذیر نیست چرا که تجربه 5000 سال تاریخ خودبخود گواه این موضوع است که زمان نظام مونوکراسی به سر آمده . و یک موضوع دیگر هم نقش داشته است آن اینکه قشقاییها معتقد بودند اگر قرار باشد شاهی در کار باشد باید از خانواده قشقاییها باشد زیرا تمام بازماندگان خاندان شاهی ایران در ایل قشقایی زندگی میکنند . این موضوع باعث ایجاد وحدتی در بین قشقاییها شد که کلاه معروف به دوگوش یا بهتر بگوییم کلاه کیانی نماد مشترک قشقاییها شد . فلسفه کلی این کلاه این است که هر کسی برای خودش شاهی است و تمام قشقاییها از ایلخان گرفته تا چوپان از نژاد شاهان ایران هستند و محمد رضا پهلوی بیش از یک فرد عادی نیست .

این موضوع را در نقاط دیگر زمانی میتوان دید مثل ریشخند زدن قشقاییها به خانواده پهلوی زمانیکه ازدواج فاطمه پهلوی و خسرو قشقایی از طرف افراد میانجی گرا برای پایان دادن به غائله انتقام خواهی صولت الدوله از فرزندان رضا شاه مطرح شد . که قشقاییها بار دیگر انتساب اجداد خودشان به امپراتوری آق قویونلوها که آنها هم پسوند شاهی لو داشته اند را مطرح کرد و بنا بر این فرضیه پدر بزرگ محمد رضا پهلوی از یک قاطر چی بیشتر نبوده است .

کلاه قشقایی برگرفته از تاج جمشید است و دلیلی است بر حاکمیت 5000 ساله قشقاییها بر این خطه از کره خاکی ، چیزی که برای بدست آوردن آن با تمام سلسله های اخیر جنگیده اند در تاریخ معاصر و بعد از اسلام برای این مسئله از زمان صفویان خونهای بسیاری تقدیم کرده اند .

کلاه قشقایی برگرفته از تاج جمشید و یکی از زیباترین کلاههای جهان است که طراحی منحصر به فردی دارد. توریستهای خارجی و حتی ایرانیانی که از شهرهای دیگر به استان فارس میروند از

دیدن این کلاه لذت میبرند و اگرچه ممکن است از آن کلاه استفاده نکنند، آن را بهعنوان یک شیء تزئینی خریداری می کنند.

سلفی با این کلاه خالی از لطف و جذابیت نیست و در کنار برنو یکی از نماد های فعلی ایل محسوب می شود... کمتر جوان ایلیاتی ست که با برنو و کلاه دو گوشی عکس نینداخته باشد